29 marca 2014 roku w Bakczysaraju odbyła się nadzwyczajna sesja VI Kurułtaju narodu krymskotatarskiego, na której dyskutowano o tym, jaką postawę powinni zająć Tatarzy krymscy wobec sytuacji powstałej na Krymie po zaanektowaniu go przez Rosję. Najważniejszym punktem była dyskusja nad projektem „Postanowienia o urzeczywistnieniu przez naród krymskotatarski prawa do samostanowienia na jego historycznym terytorium – Krymie”, którego tłumaczenie prezentujemy poniżej (wersja ostateczna, po zatwierdzeniu poprawek).
Uchwalenie przez Kurułtaj tego dokumentu („za” opowiedziało się 212 delegatów, 1 delegat głosował przeciwko, 4 wstrzymało się od głosu) oznacza w praktyce rozpoczęcie starań o nadanie Tatarom krymskim narodowo-terytorialnej autonomii, co zdaniem wnioskodawców umożliwi bardziej skuteczną ochronę praw i interesów Tatarów krymskich jako narodu rdzennego Krymu.
„O urzeczywistnieniu przez naród krymskotatarski prawa do samostanowienia na jego historycznej ziemi – Krymie”
16 marca 2014 roku na Krymie odbyło się „ogólnokrymskie referendum”. Dwa dni później powołując się na jego rezultaty podpisano w Moskwie „Umowę miedzy Federacją Rosyjską a Republiką Krym o przyjęciu Republiki Krym w skład Federacji Rosyjskiej i utworzeniu nowych podmiotów Federacji Rosyjskiej”, zaś 21 marca 2014 ustawę federalną „O przyjęciu do Federacji Rosyjskiej Republiki Krym i utworzenia w składzie Federacj Rosyjskiej nowych podmiotów – Republiki Krym i miasta o znaczeniu federalnym – Sewastopola” i „O ratyfikowaniu umowy między Federacją Rosyjską a Republiką Krym o przyjęciu Republiki Krym w skład Federacji Rosyjskiej i utworzeniu nowych podmiotów Federacji Rosyjskiej”.
Począwszy od 27 lutego 2014 roku wszystkim czynnościom związanym z ogłoszeniem, przygotowaniem i przeprowadzeniem „ogólnokrymskiego referendum” towarzyszyło łamanie prawa przez organizatorów owego „referendum”. Działo się to ponadto w sytuacji, gdy na Krym sprowadzano coraz więcej żołnierzy i sprzętu wojskowego i jednocześnie utrudniano wjazd na Krym obserwatorom z zewnątrz.
Szczególne napięcie i niepokój w społeczeństwie krymskim wywołało pojawienie się na Krymie różnych formacji paramilitarnych, nazywających siebie „krymskimi strażnikami” lub „oddziałami samoobrony” i rekrutujących się między innymi z kozaków przybyłych z sąsiadujących z Krymem obwodów Federacji Rosyjskiej.
Ponieważ opisana powyżej sytuacja stwarzała realne zagrożenie dla bezpieczeństwa tych mieszkańców Krymu, którzy prezentowali odmienne stanowisko w sprawie statusu Krymu niż organizatorzy „ogólnokrymskiego referendum”, a także ponieważ niezwykle szybki tryb przeprowadzenia owego referendum (10 dni) uniemożliwiał odbycie poważnej debaty nad postawionymi w nim pytaniami, Medżlis narodu krymskotatarskiego wezwał wszystkich Tatarów krymskich oraz mieszkańców Krymu innych narodowości do bojkotu zarówno wszystkich etapów przygotowań do niego, jak i samego głosowania.
Obiektywna analiza przebiegu głosowania w dniu 16 marca 2014 pozwala stwierdzić, że przytłaczająca większość posiadających prawa wyborcze Tatarów krymskich odpowiedziała pozytywnie na apel Medżlisu, tj. nie wzięła udziału w „referendum”. Takie same stanowisko zajęło także wielu mieszkańców Krymu innych narodowości.
Kurułtaj Narodu Krymskotatarskiego:
– uwzględniając, że zmiana statusu Krymu została urzeczywistniona w warunkach braku zgody i braku wyraźnego poparcia dla tego kroku ze strony narodu krymskotatarskiego – rdzennego narodu Krymu;
– na podstawie powszechnie akceptowanych norm prawa międzynarodowego, gwarantujących prawo do samostanowienia – Deklaracji ONZ, rezolucji № 1514 (XV) Zgromadzenia Ogólnego ONZ z 14 grudnia 1960 roku, Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych i Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966, a także Deklaracji o Zasadach Prawa Międzynarodowego Dotyczących Przyjaznych Stosunków i Współdziałania Państw Zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych, uchwalonej 24 października 1970 roku i innych;
– na podstawie Deklaracji Organizacji Narodów Zjednoczonych o Prawach Ludności Rdzennej z 13 września 2007 roku, gwarantującej ludności rdzennej między innymi:
a) prawo do samostanowienia (artykuł 3),
b) prawo do autonomii i samorządu (artykuł 4),
c) prawo do pełnego udziału – z wyboru – w życiu politycznym, gospodarczym, społecznym i kulturalnym państwa zamieszkania (art. 5),
d) prawo veta w sprawie prowadzenia na jego terytorium działań wojskowych (art. 30),
e) prawo do dostępu i do pomocy w podejmowaniu decyzji poprzez sprawiedliwe procedury rozwiązywania konfliktów i sporów z państwami i innymi stronami (art. 40);
– na podstawie Deklaracji o Narodowej Suwerenności Narodu Krymskotatarskiego, uchwalonej przez II Kurułtaj narodu krymskotatarskiego 28 czerwca 1991 roku;
– deklarując wolę konsekwentnego dążenia do umacniania i dalszego rozwoju stosunków między Tatarami krymskimi a wszystkimi wspólnotami etnicznymi zamieszkującymi Krym na bazie wzajemnego szacunku, uznania wzajemnych interesów i uznania praw człowieka i obywatela do równego korzystania z praw politycznych, ekonomicznych, kulturowych, religijnych i innych tytułów prawnych,
Postanawia:
- Ogłosić zainicjowanie politycznych i prawnych procedur zmierzających do utworzenia (przywrócenia) narodowo-terytorialnej autonomii narodu krymskotatarskiego na jego historycznym terytorium – Krymie.
- Polecić Medżlisowi narodu krymskotatarskiego nawiązanie stosunków z organizacjami międzynarodowymi – ONZ, Radą Europy, Unią Europejską, OBWE, Organizacją Współpracy Islamskiej, parlamentami i rządami państw w celu prowadzenia z nimi współpracy we wszystkich kwestiach związanych z urzeczywistnieniem przez naród krymskotatarski prawa do stanowienia na jego historycznym terytorium – Krymie.
Kurułtaj narodu krymskotatarskiego apeluje do Organizacji Narodów Zjednoczonych, Rady Europy, Unii Europejskiej, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Organizacji Współpracy Islamskiej, a także do narodów, parlamentów i rządów państw o poparcie prawa narodu krymskotatarskiego do samostanowienia na jego historycznym terytorium – Krymie.
Uchwalono na II nadzwyczajnej sesji Kurułtaja narodu krymskotatarskiego.
29 marca 2014 roku
Bakczysaraj, Krym
Tłum. z jęz. rosyjskiego: Katarzyna Chimiak
Tekst oryginalny można przeczytać tutaj.